Intercommunautair Beheerweekend

Vrijwilligers natuurbeheer Vlaanderen-Wallonië-Duitstalig België en Luxemburg te gast bij Natuurpunt Velpe-Mene

Intercommunautair beheerweekend 13, 14 en 15 september 2013

Al enkele jaren is er een jaarlijkse uitwisseling tijdens een beheerweekend tussen vrijwilligers die aan natuurbeheer doen met enkele West-Vlaamse afdelingen van Natuurpunt en afdelingen van Natagora, de Waalse tegenhanger van Natuurpunt. Recent is dit uitgegroeid tot een Intercommunautair Beheersweekend waar naast de Vlamingen en Walen ook vrijwilligers van Luxemburg en Duitstalig België van resp. Hëllef fir d'Natur en Natagora/BNVS van de partij zijn.

Dit jaar zijn ze te gast bij Natuurpunt Velpe-Mene. We ontvangen de delegaties in het Natuur.huis De Gors in Vissenaken en gaan werken in het natuurreservaat Rosdel te Hoegaarden. De doelstelling is een netwerk op te bouwen van vrijwilligers die in hun streek werken aan de uitbouw van beheerde natuurgebieden en van hun collegae wederzijds willen leren.

Programma

Vrijdagavond: aankomst vanaf 17u00 in het Natuur.huis De Gors in Vissenaken. Er wordt een broodjesmaaltijd voorzien. Onderlinge kennismaking van de deelnemers en de kennismaking met de gastgezinnen. Kennismaking met Natuur.huis De Gors. Vanaf 20u30 een presentatie over de streek en de beheerde Natuur.gebieden.

Overnachten: er kan gelogeerd worden in tenten of campers op terrein van het Natuur.huis De Gors, en bij gastgezinnen. Die zorgen ook voor het ontbijt van hun gasten. Als andere uitwijkmogelijkheid kunnen mensen zelf reserveren in een B&B in de regio. Adressen zijn op vraag beschikbaar. De verplaatsingen vanuit het Natuur.huis De Gors naar de gastgezinnen en het Rosdel gebeuren met eigen auto of d.m.v. carpooling.

Zaterdag: 9u30 tot 16u00 beheerswerken in Rosdel (zie toelichting Rosdel hieronder). Er wordt een picknick ter plaatse voorzien. Er worden 1 à 2 tenten met tafeltjes en stoelen opgesteld. Er is ook een persmoment.
’s Avonds eten in De Gors in Vissenaken en gezellig samenzijn.

Zondagvoormiddag: kennismaking met de beheerde natuur.gebieden in de Velpevallei. Afsluiting om 12u00 in De Gors. We voorzien nog soep en brood. Daarna vertrekt iedereen naar huis.

Natuur.huis De Gors te Vissenaken

Natuurpunt Beheer bouwde samen met de vrijwilligers van Natuurpunt Velpe-Mene in Vissenaken aan de rand van het natuurreservaat Rozendaalbeekvallei Natuur.huis De Gors uit. In dit natuur.huis, dat een verhaal vertelt van het engagement van mensen voor een streek, worden de deelnemers ontvangen.

Concreet voorziet het Natuur.huis De Gors in:

een uitvalsbasis (voor vrijwilligers natuurbeheer en professioneel landschapsteam) om het natuurbeheer in de ruime regio (Zuidoost-Brabant) uit te voeren

een toegangspoort tot het natuurgebied Rozendaalbeekvallei/Velpevallei en vertrek- en knooppunt voor de aangeduide wandelcircuits in de Rozendaalbeek- en Velpevallei

ruimte voor informatie over de natuur en het landschap in de omgeving, toelichting, vorming en opleiding

een natuurklas voor de educatieve projecten met scholen en groepen

huisvesting voor de terreinarbeiders van het landschapsteam

opslag- en stallingruimte voor gespecialiseerde natuurbeheermachines en materialen natuurbeheer: praktijkruimte in het atelier en leslokaal

Rosdel

Maak kennis en werk mee aan natuurherstel in natuurreservaat Rosdel te Hoegaarden

Het Intercommunautair beheerweekend gaat door in Rosdel te Hoegaarden. Twaalf jaar geleden zette Natuurpunt een reeks akkers om tot natuurgebied. De voormalige landbouwgronden op een kalkrijk substraat werden sindsdien beheerd volgens de principes van natuurbeheer. Ondertussen verschenen maar liefst negen verschillende soorten orchideeën, quasi uniek in Vlaanderen!
2001 was voor het natuurgebied Rosdel een omslagjaar. De Ruilverkaveling Hoegaarden werd toen afgesloten en droeg 60 ha landbouwgrond over aan Natuurpunt. Deze maatregelen kaderden enerzijds binnen de natuurcompensatie, en vervullen anderzijds een belangrijke ecosysteemdienst, nl. erosiebestrijding. In de praktijk werden op de oevers en de steile flanken van de Schoorbroekbeek verschillende akkers omgezet naar functie natuur. De overgedragen akkergronden situeren zich op geërodeerde leemgronden, met dagzomende, vaak kalkrijke tertiaire lagen, typisch voor Hoegaarden.

Het herstelbeheer van de goed gebufferde hellingen bestond uit een eenmalig inzaaien met niet-blijvend Italiaans raaigras en het laten braakliggen van enkele referentiestroken waar niet ingezaaid werd. Nadien werden de herstelde graslanden onderworpen aan een jaarlijks maaibeheer.

Op landschappelijke schaal wisselen soorten- en structuurrijke graslanden af met bosschages, ruigten en fraaie struwelen. In 2006 verschenen de eerste Bijenorchissen en het zeldzame Bleek bosvogeltje. Ook andere typerende soorten van kalkrijke droge graslanden zoals Wilde marjolein, Graslathyrus, Borstelkrans, Donderkruid en Klavervreter staken al snel de kop op. Maar daar stopte het niet voor het Hoegaardse Rosdel… Grote keverorchis en Brede wespenorchis waren al langer present. In 2009 echter stak ook Hondskruid de kop op. Het beheerteam telde dit jaar acht exemplaren van deze rariteit. Anno 2013 volgde de echte doorbraak met het verschijnen van verschillende orchideeënsoorten verspreid over meerdere percelen. Vooral de uitbreiding van Bijenorchis is fenomenaal. Voor het eerst bloeide de Bokkenorchis, die al enkele jaren vegetatief aanwezig was. Ook de Bosorchis kwam tot bloei, terwijl twee nieuwe soorten werden toegevoegd aan de indrukwekkende orchideeënlijst, nl. de Bergnachtorchis en het Soldaatje. Zo staat Rosdel ondertussen op de kaart als één van de belangrijkste kalkgraslanden in Vlaanderen, buiten het Maasbekken.

Naast het herstel van de kalkrijke graslanden werd ook ingezet op de uitbreiding van structuurrijke doornstruwelen en robuuste mantel-zoomvegetaties. Het leefgebied voor zeldzame soorten zoals Geelgors, Zomertortel en Sleedoornpage breidde dan ook ferm uit de afgelopen tien jaar.

De enorme biodiversiteit in Rosdel, ook bv. aan nectarzoekers zoals wilde bijen en zweefvliegen, bewijst dat via volgehouden natuurbeheer en maatwerk op de juiste locaties, terreinbeheerders prachtige resultaten kunnen bereiken. Het project Rosdel biedt kansen en mogelijkheden voor natuurontwikkeling gekoppeld met erosiebestrijding.

Het is een referentie voor de ruilverkaveling Willebringen die in 2013 van start gaat en waar zich evenzeer mogelijkheden aandienen voor herstel van unieke droge graslanden. Tijdens het Intercommunautair beheerweekend zal meegewerkt worden aan het hooilandbeheer van de natste percelen.

Inschrijven:

Inschrijven kan door een mail te sturen naar margriet.vos@gmail.com en terzelfdertijd het corresponderend bedrag te storten op rekening BE 35 0682 1456 5037 van Natuurpunt Bierbeek met vermelding ‘intercommunautair weekend’.

Uiterlijk op 8 september worden de inschrijvingen afgesloten.

Gasten betalen € 45,00 voor het hele weekend.

Deelnemers uit de beheergroepen Velpe-Mene en de Oost-Brabantse reservatenteams die niet overnachten betalen een bijdrage van € 10,00 voor het hele weekend (zonder de ontbijten).

Wie alleen de zaterdag deelneemt (picknick en avondmaal incluis) betaalt € 6,00.