Natuur.huis ‘De Gors’
Metselstraat Vissenaken
Persartikel:
Op het terrein van het voormalige café Dravershof in Vissenaken (Tienen), grenzend aan het natuurreservaat Rozendaal heeft Natuurpunt Beheer een nieuw, duurzaam landschapscentrum gebouwd.
Het centrum wordt de standplaats voor de professionele terreinploeg van het sociale economieproject van Natuurpunt Beheer die het reservatenbeheer binnen de 28 reservaatsprojecten – met een totale oppervlakte van 920 ha binnen Velpe-Mene en Gete-Velpe en de Getevallei – ondersteunt, en een ankerplaats voor een heel netwerk van vrijwilligers die actief zijn rond de uitbouw, het beheer en de werking van de beheerde natuurgebieden in Zuidoost-Brabant. Het Natuur.huis in Vissenaken is ook het centrum van waaruit de vorming en begeleiding van het vrijwillig natuurbeheer in de regio zal plaatsvinden. Daarnaast wil het Natuur.huis een ontmoetingsplaats zijn voor individuele bezoekers en natuurliefhebbers, voor natuureducatieve activiteiten van scholen zoals het educatief natuurbeheer en voor natuurrecreanten in groep. Het Natuur.huis zal het vertrek- en knooppunt vormen voor een netwerk van aangeduide wandelingen in de Rozendaalbeek- en de Velpevallei.
Voor de bouw van het Natuur.huis heeft Natuurpunt subsidies gekregen in het kader van het programma voor plattelandsontwikkeling Leader+ Hageland. Maar de totstandkoming kon maar gerealiseerd worden dank zij de inzet van een heel team vrijwilligers van Natuurpunt Velpe-Mene. Het Natuur.huis wil een publieke en maatschappelijke functie vervullen voor heel de bevolking en heel de streek en de katalysator zijn die de inzet van vele vrijwilligers voor de kwaliteit van natuur en landschap als een kans voor een streek stimuleert. Daarom is Natuurpunt verheugd hiervoor te kunnen samenwerken met de stad Tienen, die het bouwperceel bouwklaar ter beschikking stelde.
Een Natuur.huis met zo’n opdracht moet natuurlijk ook een naam hebben. Een naam die de lading dekt en over de nodige symboolwaarde beschikt. Het zoeken naar een naam voor een boreling is steeds een moeilijke opdracht. Peters en Meters worden erbij betrokken. Lijstjes werden doorlopen De naam geeft een identiteit en zal later bij het uitgroeien van het Natuur.huis zijn beeld bepalen. Maar de puzzel viel vrij snel in elkaar. We kozen voor een naam die associaties oproept met vele aspecten en waarden in de streek.
Natuur.huis De Gors was het resultaat. En dan gaat het om ‘De Gors’ in vele verschijningsvormen: De geelgors en de grauwe gors als symboolsoorten voor natuur in het agrarisch landschap, de rietgors als soort van de moerassige valleien die we met natuurontwikkeling willen koesteren en de ‘Gouden Gorzen’ die we nu al 10 jaar elk jaar uitreiken. De Gors als symbool voor natuur in het open akkerlandschap, voor natuur in de holle wegen en het kleinschalig platteland, de gors als symbool van grotere en ruigere natuur in de valleien die we terug willen ontwikkelen en de Gors als verwijzing naar de Gouden Gors en dus de inzet, het waarde geven en het engagement voor natuur en landschap van vrijwilligers uit de lokale samenleving.
12 jaar geleden startte Natuurpunt Velpe-Mene met het project GRAAN VOOR GORZEN met akkerreservaten in een 3 slagsysteem: winter- en zomergraan en braak. Het graan werd als winteroverstaand graan behouden en zorgde voor het wintervoedsel van vele vogels, met als resultaat zeer hoge concentraties van geelgors en een aanzienlijke populatie van de grauwe gors, en vele andere soorten. Het succes en de voorbeeldwerking was zo overdonderend dat dit snel overgenomen werd in de akkervogelprojecten in het buitenland zoals in Groningen, maar ook in de beheersovereenkomsten Akkervogels van de VLM. Natuurpunt Velpe-Mene was hier een pionier die gelukkig veel gekopieerd werd en veel navolging kreeg. Maar het verhaal is nog niet af: Niet alleen de vogels waren de doelstelling maar ook de akkerlevensgemeenschappen van zeldzame planten die overal elders uitgestorven zijn, o.a. leeuwenbekjes, spiegelklokje en blauw walstro om er maar enkele te noemen, en die niet in de beheersovereenkomstpercelen voorkomen. Graan voor Gorzen staat dan ook voor natuur in het landbouwgebied en voor natuur op het platteland buiten de strikte natuurgebieden.
De gorzen zullen we ook elders in de Natuur.werking tegenkomen. Want Natuurpunt staat uiteraard voor de versterking van de natuurgebieden. In elke gemeente wordt vanuit Natuurpunt gewerkt aan de uitbouw van beheerde natuurgebieden. Vele vrijwilligers zetten zich hiervoor in. Inzet die bijvoorbeeld in de Snoekengracht het aantal brede orchissen in de 37 jaar beheer liet toenemen van 12 tot meer dan 10 000 bloeiende exemplaren. De gors staat ook voor de meer ruigere en robuuste natuur in de valleien van de middenloop van de Velpe, van de Gete en van de Schoorbroekbeek. Door vernatting wordt hier aan nieuwe natuur de kans gegeven zichzelf te ontwikkelen. Voor deze natuur is de rietgors mogelijk een kensoort. Alleszins is er een populatie gekomen in het Schoor; en in de ruigere stukken van Mene Jordaan en de Getevallei houdt ze stand. Met meer ruimte voor ruigere natuur, zoals nu ook in de Velpevallei in de omgeving van de Paddepoel gerealiseerd werd, kan een leefgebied voor zulke soorten gegarandeerd worden. En daar gaan we voor. Vanuit het Natuur.huis is dit gebied via het wandelcircuit te bezoeken.
Sinds 10 jaar wordt door Natuurpunt Velpe-Mene ook ieder jaar aan één of meerdere vrijwilligers omwille van hun verdienste voor het natuur en landschapsbeheer in de regio een Gouden Gors uitgereikt. Deze onderscheiding heeft ondertussen een grote uitstraling gekregen en is een vorm van waardering en erkentelijkheid voor mensen die zich inzetten voor de toekomst van natuur en landschap. De naam van het Natuur.huis refereert ook aan de gouden gorzen. Want mensen maken in deze het verschil en zorgen ervoor dat natuur en landschap op de agenda komt, dat andere mensen erbij betrokken worden en dat door hun inzet toekomst gegeven wordt aan natuur en landschap ten voordele van de biodiversiteit, de belevingswaarde en de identiteit van een streek en als deel van het erfgoed.
Tot slot. Een huis is iets van en voor mensen. Mensen kunnen zich inzetten voor natuur. Kunnen natuur en landschap waarderen, kunnen ervan genieten. Mensen kunnen hiervoor aangesproken en aangemoedigd worden. Dat zal ook gebeuren vanuit dit centrum. Binnen onze regio bestaat een brede traditie van vrijwillig natuurbeheer rond de natuur.gebieden. Beheerteams die zelf de handen uit de mouwen steken 28 verschillende projecten die binnen Velpe-Mene en Getegemeenten samen 9 20 ha bedragen. Het Natuur.huis wil de draaischijf zijn voor deze werking en de ondersteuning van het beheer in deze 920 ha natuur.gebied. Het wil een plaats zijn van ontmoeting en vorming.
Het Natuur.huis heeft dus een verhaal achter zijn naam, een verhaal van het engagement van mensen voor een streek.
Concreet voorziet het natuur.huis De Gors in:
- een toegangspoort tot het natuurgebied Rozendaalbeekvallei/Velpevallei en vertrek- en knooppunt voor de aangeduide wandelcircuits in de Rozendaal- en Velpevallei
- ruimte voor informatie over de natuur en het landschap in de omgeving, toelichting, vorming en opleiding
- een natuurklas voor de educatieve projecten met scholen en groepen
- een uitvalsbasis (voor vrijwilligers natuurbeheer en professioneel landschapsteam) om het natuurbeheer in de ruime regio (Zuidoost-Brabant) uit te voeren
- huisvesting voor de terreinarbeiders van het landschapsteam
- opslag- en stallingruimte voor gespecialiseerde natuurbeheermachines en materialen natuurbeheer: praktijkruimte in het atelier en leslokaal
Download het persartikel als .doc: klik hier
Posterreeks: klik hier
